BARTOSIŃSKINazwisko Bartosiński ma kilka potencjalnych podstaw etymologicznych: 1. imię Bartłomiej, 2. barta ‘topór’, 3. niemieckie Bart ‘broda’, 4. Bartosz ‘niedźwiedź’ (od imienia Bartłomiej), zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 1999, t. I, s. 21, Słownik języka polskiego, tzw. warszawski, t. I, s. 100. Do podstawy Bartos(z) dodano strukturalny przyrostek –iński. |
BARTOSZEWSKINazwisko pochodzi od nazwy miejscowej: Bartosz (były powiat krotoszyński), Bartosze (były powiat lubliniecki, ełcki), Bartoszew (były powiat krasnostawski), Bartoszewice (były powiat krobski, chełmiński) - zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. I s. 112. Nazwisko można wywodzić także od imienia Bartosz, odnotowanego na terenie Polski już w 1206 r., pochodzącego od imienia Bartłomiej, rzeczownika barta ‘topór’ lub niemieckiego Bart ‘broda’ (zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. I, s. 21). Por. |
BARTOSZUKNazwisko utworzone przyrostkiem pochodzenia wschodniosłowiańskiego –uk od imienia Bartosz, odnotowanego na terenie Polski już w 1206 r., pochodzącego od imienia Bartłomiej, rzeczownika barta ‘topór’ lub niemieckiego Bart ‘broda’ (zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. I, s. 21). Por. też bartosz ‘ niedźwiedź’, bartoszek ‘chłopczyk siedzący konno na karku drugiego, przebranego za osła podczas zabaw zapustnych” (zob. tzw. Słownik warszawski, t. I, s. 100). |
BARTOWIANNazwisko można wywodzić od imienia Bartłomiej lub od bart ‘zasłona, rąbek, który starożytne Rzymianki nosiły’. Podstawę nazwiska może stanowić także niemieckie Bart ‘broda’ lub barta ‘topór’ – zob. tzw. Słownik warszawski, t. I, s. 100 i K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. I A-K, Kraków 1999, s. 21. |
BARTSCHNazwisko równe Bartsch, niemieckiemu hipokorystykum imienia Bartholomeus, zob. J.K. Brechenmacher, Etymologisches Wörterbuch der Deutschen Familiennamen, II Auflage, t. I, Limburg a.d. Lahn 1957 s. 76, H. Bahlow, Niederdeutsches Namenbuch, Vaduz Lichtenstein 1987 s. 12, przeważnie ze słowiańskiego Bartosch, zob. M. Gottschald, Deutsche Namekunde. Unsere Familiennamen nach ihrer Bedeutung, Berlin 1954 s. 182, H. Bahlow, Deutschen Namenlexicon. Familien und Vornamen nach Ursprung und Sinn erklärt, München 1967 s. 49, M. |
BARTSCHERNazwisko utworzone formantem -er od niemieckiej nazwy osobowej Bartsch. Zob. BARTSCH. |
BARTSINGNazwisko homonimiczne: I. zniemczona forma polskiego hipokorystykum Barcik < Barcz, II. utworzone od nazwiska Bartz/Bartsch formant –ing (przyrostek -ing pełnił w językach germańskich funkcję przynależnościową, zob. J.K. Brechenmacher, Etymologisches Wörterbuch der Deutschen Familiennamen, II Auflage, t. I, Limburg a.d. Lahn 1957 s. 124. Zob. BARTSCH. |
BARTUSZEKNazwę osobową Bartuszek odnotowano bardzo wcześnie, bo już w 1359 roku, ma kilka potencjalnych podstaw etymologicznych: 1. imię Bartłomiej, 2. barta ‘topór’, 3. niemieckie Bart ‘broda’, 4. Bartosz ‘niedźwiedź’ (od imienia Bartłomiej), zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 1999, t. I, s. 21, Słownik języka polskiego, tzw. warszawski, t. I, s. 100. |
BARTYZELPodstawę nazwiska stanowiło najprawdopodobniej imię pochodzenia babilońskiego Baltazar, utworzone od balatsu-usur ‘niech Bóg zachowa jego życie’ i notowane w Polsce od XIII wieku. Nazwę osobową Bartyzel odnotowano na terenie Polski już w 1677 roku, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. I A-K, Kraków 1999, s. 17. Przytacza ją także J. Bubak (Słownik nazw osobowych i elementów identyfikacyjnych Sądecczyzny XV-XVII w. Imiona, nazwiska, przezwiska, cz. I A-M, Kraków 1992, s. 56): Uczennik iego Bartyzel z Kadcczey 1627. |
BARWIOŁEKNazwisko można wywodzić od barwić: 1. zabarwiać, farbować, malować, kolorować, 2. myśliwskie broczyć krwią, 3. w barwę = liberię ubierać, 4. upiększać, krasić, zdobić, pozorować, 5. barwić sukno = kosmacić, kutnerować, podnosić barwę, targać na nim włos, mszyć – zob. tzw. Słownik warszawski, t. I, s. 101 lub od barwa ‘kolor’. |
BARYŁANazwisko pochodzi od rzeczownika baryła: 1. okseft, fasa, beczka pękata, 2. miara płynów obejmująca 24 garnce, 3. człowiek opasły, brzuchacz, grubas, zob. tzw. Słownik warszawski, t. I, s. 102. Nazwę osobową Baryła odnotowano na terenie Polski już w 1534 roku (zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. I, s. 22). |
BARZAUNazwisko utworzone niemieckim formantem -au, od staropolskiego imienia Barz(y), zob. Słownik Staropolskich Nazw Osobowych, Red. W. Taszycki, Wrocław – Warszawa – Kraków 1965-1981, t. I s. 106-107, to od apelatywu barzy ‘szybki, prędki, porywczy’, zob. E. Breza, Nazwiska Pomorzan. Pochodzenie i zmiany t. I, Gdańsk 2000 s. 44. Por. też niemiecką nazwę miejscową Barz (Meklemburg), M. Gottschald, Deutsche Namekunde. Unsere Familiennamen nach ihrer Bedeutung, Berlin 1954 s. 182. |