Nazwiska widok główny

BARAN

Nazwisko pochodzi od nazwy osobowej Baran, ta zaś od rzeczownika baran, czyli: 1. zwierzę racicowe, 2. skóra barania, baranica, 3. kożuch, 4. rodzaj machiny wojennej do rozbijania murów, 5. rodzaj owada, 6. rodzaj gry, 7. wielki hebel poruszany przez dwóch ludzi „jakkolwiek wszyscy Słowianie mają ten wyraz, zdaje się jednak być obcym, może z arabskiego barrān = dziki, obcy” (zob. tzw. Słownik warszawski, t. I, s. 96). K. Rymut (Nazwiska Polaków, t. I, s. 17) podaje, iż taką nazwę osobową odnotowano na terenie Polski już w 1224 roku.

BARANIECKI

Nazwisko Baraniecki można wywodzić od nazwy miejscowej Barańczyce (ziemia przemyska, Kresy Wschodnie), zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 1999, t. I, s. 19. Jan Siwik („Encyklopedia nazwisk i przydomków szlacheckich”, Warszawa 2010, s. 27) odnotowuje kilka szlacheckich rodzin o tym nazwisku: Baraniecki herbu Sas, 1400 r, Baraniecka Wola, pow. samborski, woj. ruskie, Podole; herbu Ślepowron, 1860 r., pow. grodzieński, woj. trockie; herbu Trąby, 1500 r., pow. samborski, woj. ruskie, pow. dubieński, woj. wołyńskie.

BARANIK

Nazwisko utworzone przyrostkiem –ik od przezwiska Baran, to zaś od rzeczownika baran, który znaczył: 1. zwierzę racicowe, 2. skóra barania, baranica, 3. futro baranie, kożuch, 4. kożuch na płynie, 5. dawniej machina wojenna do rozbijania murów, taran, 6. baba, odbijak, kafar do wbijania palów, 7. piasta u wozu, 8. długi zwój słomy, siodło na dachu słomą poszytym, 9. wielki hebel poruszany przez dwóch ludzi, 10. machina do podnoszenia na pewną wysokość wody płynącej „jakkolwiek wszyscy Słowianie mają ten wyraz zdaje się jednak obcym, może arabskie barran = dziki, obcy” – zob. tzw.

BARANOWSKI

Nazwisko utworzone sufiksem -ski, od popularnej nazwy miejscowej: Baranowo, Baranów, Baranowice, Baranówek, Baranówka, zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, Warszawa 1880, t. I s. 102-103, t. XV cz. 1 s. 80-83. „Gniazdo rodziny to Baranowo w byłym powiecie brzeskim” J. Krzepela, Rody ziem pruskich, Kraków 1927 s. 122.

BARBACH

Nazwisko Barbach można wywodzić od łacińskiego barba ‘broda, zarost’. Przypuszczalnie pierwotnie było to przezwisko nawiązujące do wyglądu – jeśli urzędnik posługiwał się łaciną (dotyczyło to wielu kancelistów), to mógł zapisać polskiego Brodacza określając go mianem Barba lub tym podobnym, potem ta nazwa mogła się utrwalić i ulec spolszczeniu. Jan Siwik („Encyklopedia nazwisk i przydomków szlacheckich”, Warszawa 2010, s. 28) odnotowuje szlachcica o tym nazwisku – „Barbach, 1600 r., dworzanin królewski).

BARBASZYŃSKI

Nazwisko można wywodzić od łacińskiego barba ‘broda’ lub imienia pochodzenia grecko-łacińskiego Barbara, to od bárbara cudzoziemka albo od imienia pochodzenia aramejskiego Barabasz, to od Bar abba ‘syn ojca, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, t. I A-K, Kraków 1999, s. 19-20.

BARBUTOWSKI

Prawdopodobnym źródłem nazwiska Barbutowski wydaje mi się barbuta < barbuto, włoskie ‘brodacz’, przenośnie tak określano rodzaj hełmu, zob. https://pl.wikipedia.org/wiki/Barbuta, por. łacińskie określenie barbatus ‘brodaty’. Przypuszczalnie pierwotnie było to przezwisko nawiązujące do wyglądu – jeśli urzędnik posługiwał się łaciną (dotyczyło to wielu kancelistów), to mógł zapisać polskiego Brodacza określając go mianem Barbuto lub tym podobnym, potem ta nazwa mogła się utrwalić i ulec spolszczeniu przez dodanie przyrostka –owski.

BARCHAŃSKI

To nazwisko można wywodzić od rzeczownika barchan, zdaniem A. Brücknera (Słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa 1957, s. 15) pochodzi on od łacińskiego barcanus, to zaś od arabskiego barrakan, barnakan.   Wg tzw. Słownika warszawskiego (t. I, s. 97) barchan to tkanina lniano-bawełniana. Por. też barchannik ‘tkacz barchanowy’ (Słownik Lindego, t . I, s. 57).  Według Słownika nazwisk współcześnie w Polsce używanych (t. I, s. 173) w 1990 r.

BARCIŃSKI

Nazwisko utworzono przyrostkiem –ski od nazwy miejscowej Barcin, odnotowanej na terenie byłego powiatu szubińskiego, zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. I, s. 106. Potencjalne podstawy nazwiska to także:  Barc(z), imię skrócone od imienia pochodzenia aramejskiego, Bartłomiej lub innych imion z początkowym Bar-, np. Bartołt, Barnaba, Barsaba (zob. M. Malec, Imiona..., s. 193). Por. także nazwę herbową Barcz i barcz, barczeć albo burczeć, bark ’część ramienia‘ (zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków..., t. 1, s. 20.

BARCZ

Nazwisko równe Barcz, skróconej formie imienia chrześcijańskiego pochodzenia aramejskiego Bartłomiej, zob. M. Malec, Imiona chrześcijańskie w średniowiecznej Polsce, Kraków 1994 s. 194, E. Breza, Nazwiska Pomorzan. Pochodzenie i zmiany t. I, Gdańsk 2000 s. 41 lub innych imion z początkowym Bar-, np. Bartołt, Barnaba, Barsaba, zob. M. Malec, Imiona chrześcijańskie w średniowiecznej Polsce, Kraków 1994 s. 193. Por. także nazwę herbową Bar(sz)cz, E. Breza, Pochodzenie przydomków szlachty pomorskiej, Gdańsk 1986 s. 21 i apelatywy: barcz, barczeć, bark, K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik

BARCZEWSKI

Nazwisko Barczewski można wywodzić od nazwy miejscowej Barczew w gminie Brzeźnio, powiecie sieradzkim, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 1999, t. I, s. 20; Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. I, s. 107, http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_I/107 Inną możliwość interpretacyjną podaje J. Siwik, (Encyklopedia nazwisk i przydomków szlacheckich, Warszawa 2010, s. 28): „Barczewski herbu Pobóg, 1530 r., Barczyna, pow. czerski, woj.

BARCZYCKI

Nazwisko utworzone formantem -ski, od nazwy miejscowej Barczyce w byłym powiecie nowosądeckim, zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, Warszawa 1880, t. I s. 105-106, t. XV cz. 1 s. 84-85. Por. także nazwę osobową Barcik < Bartłomiej, zob. M. Czaplicka-Niedbalska, Nazwiska mieszkańców Bydgoszczy od II połowy XV wieku do I połowy XVIII wieku, Bydgoszcz 1996 s. 51 i apelatywy: barc ‘knur kastrowany’, zob. M. Lexers, Mittelhochdeutsches Wörterbuch, Leipzig 1964 s.

Strony