Nazwiska widok główny

BIAŁAS

Nazwisko Białas pochodzi od pierwotnego przezwiska nawiązującego do wyglądu – odnosić się mogło do kogoś o jasnych włosach i/lub cerze. Podstawę rzeczownika stanowi przymiotnik biały, czyli: 1. barwy najjaśniejszej ze wszystkich, śnieżny, alabastrowy, 2. czysty, nietrudny, 3. przenośnie czysty, niepokalany, 4 o włosach siwy, srebrzystowłosy, 5. o dniu widny, jasny, 6. przenośnie ‘spokojny, umiarkowany’ (zob. Słownik warszawski, t. I, s. 144). Jan Siwik („Encyklopedia nazwisk i przydomków szlacheckich”, Warszawa 2010, s.

BIAŁEK

Nazwisko pochodzi od nazwy osobowej Białek, prawdopodobnie określającej przezwiskowo blondyna lub osobę o siwych włosach, podstawę nazwy stanowi przymiotnik biały, czyli: 1. barwy najjaśniejszej ze wszystkich, śnieżny, alabastrowy, 2. czysty, nietrudny, 3. przenośnie czysty, niepokalany, 4 o włosach siwy, srebrzystowłosy, 5. o dniu widny, jasny, 6. przenośnie ‘spokojny, umiarkowany’ (zob. Słownik warszawski, t. I, s. 144). Por. także nazwę miejscową Białek, odnotowaną na terenie byłego powiatu grudziąskiego, zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t.

BIAŁKOWSKI

Nazwisko utworzone sufiksem -ski od nazwy miejscowej typu Białkowo, Białków, zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, Warszawa 1880, t. I s. 187, t. XV cz. 1 s. 124. Ewentualnie od nazwy osobowej Białek („(…) może więc ów staropolski Bialk, jak może i Białek oznaczały pierwotnie np. kogoś, kto miał jasne włosy ?” B. Kreja, Księga nazwisk Ziemi Gdańskiej, Gdańsk 1998 s. 23) < Biały z formantem –owski, zob. B. Mossakowska, Nazwiska mieszkańców Komornictwa Olsztyńskiego, Gdańsk 1993 s. 20, M.

BIAŁOŃ

Nazwisko Białoń pochodzi od przymiotnika biały, czyli: 1. barwy najjaśniejszej ze wszystkich, śnieżny, alabastrowy, 2. czysty, nietrudny, 3. przenośnie czysty, niepokalany, 4 o włosach siwy, srebrzystowłosy, 5. o dniu widny, jasny, 6. przenośnie ‘spokojny, umiarkowany’ (zob. Słownik warszawski, t. I, s. 144). Por. też bielić: 1. robić białym, malować na biało, 2. powlekać bielidłem twarz, 3. blechować, bielić, 4. zaprawiać śmietanką, mlekiem, zabielać, 5. wyjaśniać, wypogadzać (Słownik warszawski, t. I, s. 151). To bardzo stara nazwa osobowa – odnotowano ją już w 1401 roku, zob. K.

BIAŁOPIOTROWICZ

Nazwisko utworzono przyrostkiem patronimicznym –owicz od przezwiska Białopiotr/Biały Piotr, to zaś pochodzi od przymiotnika biały, oznaczającego pierwotnie prawdopodobnie kogoś siwego lub blondyna, a także 1. barwy najjaśniejszej ze wszystkich, śnieżny, alabastrowy, 2. czysty, nietrudny, 3. przenośnie czysty, niepokalany, 4 o włosach siwy, srebrzystowłosy, 5. o dniu widny, jasny, 6. przenośnie ‘spokojny, umiarkowany’ (zob. Słownik warszawski, t. I, s. 144) i imienia Piotr. Imię jest pochodzenia greckiego, wywodzi się od pétra ‘skała, opoka’ (zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. II, s. 241).

BIAŁOTA

Nazwisko Białota zostało utworzone przyrostkiem -ota od przymiotnika biały, czyli 1. barwy najjaśniejszej ze wszystkich, śnieżny, alabastrowy, 2. czysty, nietrudny, 3. przenośnie czysty, niepokalany, 4 o włosach siwy, srebrzystowłosy, 5. o dniu widny, jasny, 6. przenośnie ‘spokojny, umiarkowany’ (zob. Słownik warszawski, t. I, s. 144). Nazwę osobową Białota odnotowano na terenie Polski bardzo wcześnie, bo już w 1409 r., zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 1999, t. I, s. 32.

BIAŁOWIEŻEC

Nazwisko pochodzi od nazwy miejscowej Białowież lub Białowieża, będącej złożeniem wyrazów „biały” i „wieża”. Pierwotnie określenie mieszkańca lub osoby pochodzącej z takiej miejscowości. Nazwę Białowież odnotowano w byłym powiecie tucholskim, Białowieża zaś pod Krakowem, w byłym powiecie prużańskim i wyrzyskim, zob. „Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. I, s. 196 i nn.

BIAŁY

Nazwisko pochodzi od przymiotnika biały, oznaczającego pierwotnie prawdopodobnie kogoś siwego lub blondyna, a także 1. barwy najjaśniejszej ze wszystkich, śnieżny, alabastrowy, 2. czysty, nietrudny, 3. przenośnie czysty, niepokalany, 4 o włosach siwy, srebrzystowłosy, 5. o dniu widny, jasny, 6. przenośnie ‘spokojny, umiarkowany’ (zob. Słownik warszawski, t. I, s. 144). Nazwę Biały odnotowano na terenie Polski w 1399 roku (zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. I, s. 32).

BIBRO

 Nazwisko Bibro jest przypuszczalnie formą pochodną od niemieckiego rzeczownika Biber ‘bóbr’. Mniej prawdopodobny jest związek jego genezy z formą bibrać ‘zrzędzić’, zob. tzw. Słownik warszawski języka polskiego, t. I, s. 145.

BICZYSKO

Nazwisko pochodzi od biczysko ‘trzonek bicza’, to od bicz. Słownik gwar polskich (t. I, s. 75) podaje następujące definicje: 1. bijak u cepa, 2. kieliszek, 3. w foluszu na dwóch drągach, poruszanych kołem wodnym, przytwierdzone dwa młoty, którymi wybija się w stępach sukna. Formę Biczysko odnotowuje już Słownik staropolskich nazw osobowych. 

BIEDACHA

Biedacha pochodzi od rzeczownika bieda, mającego kilka znaczeń, czyli: 1. nędza, ubóstwo, 2. niedola, zmartwienia, 3. niebożę, nieborak, 4. tarapaty, kłopot, 5. chudoba, mienie, 6. kosz ręczny ma dwie strony się otwierający, 7. potrawa z ziemniaków z wodą, zob. tzw. Słownik warszawski języka polskiego, t. I, s. 147.

Strony