Nazwisko Zieleniewski to forma odmiejscowa, której podstawę mogła stanowić nazwa Zieleniew, odnotowana na terenie byłego powiatu łęczyckiego i włocławskiego, zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XIV, s. 592 http://dir.icm.edu.pl/Slownik_geograficzny/Tom_XIV/592 Jan Siwik („Encyklopedia nazwisk i przydomków szlacheckich”, Warszawa 2010, s. 783) wymienia kilka rodzin noszących to nazwisko: Zieleniewski vel Zieleniecki herbu Dołęga, 1590 r., woj. łęczyckie, pow.
|
Nazwisko utworzono przyrostkiem –ski od nazwy miejscowej Zielenie (były powiat ihumeński), Zieleniec (byłe powiaty: warszawski, włocławski, nieszawski, węgrowski, radzyński, radomski, prużański, wołkowyski, Borysowski, bialski, toruński), Zielińce (były powiat borszczowski i trembowelski, kamieniecki), Zielinice (były powiat gostyński), Zieliniec (były powiat poznański, wrzesiński i oleśnicki) - zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XIV s. 592 i nn. Nazwę osobową Zieliński odnotowano na terenie Polski w 1424 roku (zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków.
|
Nazwisko Zielnik pochodzi od tak samo brzmiącego rzeczownika, który oznaczał: 1. zbieracza ziół, człowieka sprzedającego zioła, leczącego nimi, też botanika, 2. księgę traktujacą o ziołach, 3. ogród ziołowy, zob. tzw. Słownik warszawski języka polskiego, red. J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, t. VIII, s. 496. Prawdopodobnie nazwa nawiązywała pierwotnie do pierwszego znaczenia – tzn. określenia zajęcia. To bardzo stara nazwa osobowa – odnotowano ją już w 1394 roku, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 2001, t. II, s. 739.
|
Nazwisko pochodzi od rzeczownika zielonka, czyli: 1. rodzaj ziela rosnącego nisko na łąkach, 2. farba, polewa zielona do naczyń glinianych, 3. minerał z gromady silikoidów, 4. młoda kuropatwa, która już piór dostaje, 5. gatunek ptaka z rodziny derkaczy, zob. tzw. Słownik warszawski, t. VIII, s. 497. Można je też wywodzić od bardzo popularnej nazwy miejscowej Zielonka (odnotowanej na terenie 68 powiatów), zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XIV, s. 601 i nn. Nazwę osobową Zielonka odnotowano na terenie Polski w 1387 roku, zob. K.
|
Nazwisko Ziemak uznaje się za pochodne od tak samo brzmiącego rzeczownika, który oznaczał ‘rodaka’, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 2001, t. II, s. 783 – ziemak, czyli ktoś pochodzący z tej samej ziemi, teraz powiedzielibyśmy - ziomek. Jan Siwik („Encyklopedia nazwisk i przydomków szlacheckich”, Warszawa 2010, s. 677) odnotowuje kilka szlacheckich rodzin noszących to nazwisko – tzn. Ziemak vel Polikowski v. Thurski, v.
|
Nazwisko powstałe przez skrócenie polskiego apelatywu ziemianin, wariant Cieman jest zniemczony fonetycznie, E. Breza, Nazwiska Pomorzan. Pochodzenie i zmiany t. I, Gdańsk 2000 s. 444-445. Por. też Ciema/C(z)ema, Słownik staropolskich nazw osobowych, red. W. Taszycki 1965-1981 t. I s. 368. Można też potraktować nazwisko jako formę odimienną i wywodzić je od Ziemann = Siemann < Simon, Ziemens, H. Bahlow, Niederdeutsches Namenbuch, Vaduz Lichtenstein 1987 s. 555, H. Bahlow, Deutschen Namenlexicon. Familien und Vornamen nach Ursprung und Sinn erklärt, München 1967 s. 581. Zdaniem H.
|
Nazwisko Ziemba pochodzi od rzeczownika zięba ‘ptak z rodziny łuszczaków’. W formie zapisu oddano tzw. nosowość asynchroniczną: ę > em.
|
Pochodzenie nazwiska można łączyć z nazwą miejscową Ziemiany z byłego powiatu sierpeckiego i dawniej w Prusach Wschodnich, zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XIV, s. 609. Nazwisko można wywodzić także wprost od przymiotnika ziemiański ‘tyczący się ziemianina albo ziemiaństwa, rolniczy, rolny, agrarny’ albo od rzeczownika ziemianin, czyli: 1. mieszkaniec ziemi, człowiek, 2. ziomek, 3. rolnik, kmieć, chłop, włościanin, 4. szlachcic, właściciel majątku ziemskiego, dziedzic, obywatel ziemski, zob. tzw. Słownik warszawski, t. VIII, s. 499-500.
|
Nazwisko Ziemiak z przedłużoną nosowością, od apelatywu ziemia + formant –ak, K. Rymut, Nazwiska Polaków, Kraków 1991s. 303. Por. też imiona typu Siemak, Siemięta, Siemiątek, te od imię zawierających człon Siem(i), np. Siemirad, Siemowit.
|
Potencjalne podstawy etymologiczne nazwiska to: I. staropolskie imiona złożone Siemir i Siemirad, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. II, s. 419; II. nazwa miejscowa Ziemieryno, odnotowana na terenie byłego powiatu witebskiego, zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XIV, s. 609; III. nazwa miejscowa Siemirowo, odnotowana na terenie byłego powiatu lęborskiego, zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. X, s. 550; IV. Rzeczownik ziemia, czyli: 1. kula ziemska, 2. świat doczesny, 3. ląd, stały kontynent, 4.
|
Nazwisko utworzono patronimicznym (= tworzącym formy od imienia ojca) przyrostkiem –ewicz od ziemek = ziomek 1. rodak, współobywatel, 2. tubylec, autochton (zob. tzw. Słownik warszawski, t. VII, s. 508).
|
Nazwisko można wywodzić od przymiotnika ziemski, czyli: 1. tyczący się planety na której mieszkamy, 2. doczesny, światowy, 3. krajowy, swojski, 4. ziemiański, rolny, wiejski, 5. powiatowy, prowincjonalny, 6. po ziemsku = po ludzku, nisko, materialnie, zob. tzw. Słownik warszawski, t. VIII, s. 502. Por. także nazwę miejscową Ziemskie z byłego powiatu rzeżyckiego, zob. Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XIV s. 611.
|
