Nazwisko utworzone przyrostkiem -yński od nazwy miejscowej Szarcz, wieś w byłym powiecie międzyrzeckim, zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XI, s. 795. Potencjalną podstawę nazwiska stanowi także przymiotnik szary, czyli: 1. ciemnosiwy, popielaty, 2. zwykły, banalny, bezbarwny, monotonny, pospolity, 3. nędzny, niegodny, czczy, lichy, mizerny, zob. tzw. Słownik warszawski, t. VI, s. 571. Nazwisko można także wywodzić od niemieckiej nazwy osobowej Scharz, ta zaś pochodzi od średniowysokonimieckiego scharz ‘skok’, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t.
|
Podstawę nazwiska Szargogrodzki stanowi przypuszczalnie nazwa miejscowa Szarogród. Takie miano (ale też Szarygród, Szarogródka, Szargorot) nosiło miasteczko w dawnym powiecie mohylowskim, zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XI, s. 800 i następne, dostępny tutaj: http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_XI/800 „G” mogło pojawić się w nazwie na skutek błędu kancelisty, czy wtórnego skojarzenia z szargać.
|
Nazwisko pochodzi od niemieckiej nazwy osobowej Schermacher, ta zaś od średniowysokoniemieckiego scher m.in. ‘lemiesz u pługa’ i machen ‘wykorzystać, robić’, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. II, s. 536. Por. także nazwę miejscową Szarmuchy z byłego powiatu dryzieńskiego, zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XV, cz. 2, s. 639.
|
Potencjalne podstawy nazwiska stanowią: 1. sarwak ‘hałas, niepokój’, 2. szarwa ‘wóz prosty’ lub z uproszczeniem grupy spółgłoskowej szarwark a) ‘daremna fizyczna praca’ (Słownik gwar polskich, t. V, s.
|
Nazwisko Szarwiła ma dwie potencjalne podstawy etymologiczne: 1. gwarowe szarwa ‘prosty wóz’, 2. litewską nazwę osobową Sarvaùtis, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 2001, t. II, s. 399, Słownik warszawski, t. VI, s. 570.
|
Nazwę osobową Szast odnotowano bardzo wcześnie – już w 1409 roku, pochodzi od czasownika szastać, czyli: 1. zaszeleścić, 2. szafować hojnoie, rozrzucać, sypać, 3. ciachnąć, ciąć, uderzyć, 4. rozdzierać, drzeć, ciąć, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 2001, t. II, s. 524, tzw. Słownik warszawski języka polskiego, red. J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, t. VI, s. 572.
|
Nazwisko pochodzi od czasownika szastać, czyli: 1. poruszyć co ze szmerem, zaszeleścić, 2. płukać coś, szamocąc tym w wodzie, 3. czym = szafować hojnie, rozrzucać, marnować, trwonić, 4. chlasnąć, ciąć, palnąć, 5. wyskoczyć, szustnąć, chlusnąć, 6. rozdzierać, drzeć, szarpać, 7. kręcić się z szelestem, paradować szumnie, 8. szumieć, balować, pozwalać sobie, . tzw. Słownik warszawski, t. VI, s. 572. Por. także nazwę miejscową Szasty, odnotowaną na terenie byłego powiatu sierpeckiego, zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XV cz. 2 s. 639.
|
Nazwisko pochodzi od czasownika szastać, czyli: 1. poruszyć co ze szmerem, zaszeleścić, 2. płukać coś, szamocąc tym w wodzie, 3. czym = szafować hojnie, rozrzucać, marnować, trwonić, 4. chlasnąć, ciąć, palnąć, 5. wyskoczyć, szustnąć, chlusnąć, 6. rozdzierać, drzeć, szarpać, 7. kręcić się z szelestem, paradować szumnie, 8. szumieć, balować, pozwalać sobie, . tzw. Słownik warszawski, t. VI, s. 572. Por. także nazwę miejscową Szasty, odnotowaną na terenie byłego powiatu sierpeckiego, zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XV cz. 2 s. 639.
|
Nazwisko pochodzi od czasownika szastać, czyli: 1. poruszyć co ze szmerem, zaszeleścić, 2. płukać coś, szamocąc tym w wodzie, 3. czym = szafować hojnie, rozrzucać, marnować, trwonić, 4. chlasnąć, ciąć, palnąć, 5. wyskoczyć, szustnąć, chlusnąć, 6. rozdzierać, drzeć, szarpać, 7. kręcić się z szelestem, paradować szumnie, 8. szumieć, balować, pozwalać sobie, . tzw. Słownik warszawski, t. VI, s. 572. Por. także nazwę miejscową Szasty, odnotowaną na terenie byłego powiatu sierpeckiego, zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XV cz. 2 s. 639. K.
|
Nazwisko utworzone przyrostkiem –ski od nazwy miejscowej Szatkowo, odnotowanej na terenie byłego powiatu bobrujskiego lub przyrostkiem –owski od nazwy miejscowej Szadek, odnotowanej w byłych powiatach: sieradzkim i włocławskim, zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XI s. 760 i nn., s. 808. Potencjalną podstawę nazwiska stanowi także czasownik szatkować, czyli ‘krajać, siekać, szczególnie kapustę na szatkownicy’ i szatka: 1. szata, 2. chusteczka, 3. szatkownica (zob. tzw. Słownik warszawski, t. VI, s. 574)
|
Potencjalne podstawy nazwiska to: I. Imię biblijne Sawa, pochodzące od aramejskiego Saba ‘starzec, dziadek’, przejęte do greckiego jako Sábas lub Sábbas , łacińskie Sabas, wschodniosłowiańskie Sawa, II. Sawka ‘kozak’, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. II, s. 400; III. Szawka = szafka, IV. Szawiać = szamotać, zob. tzw. Słownik warszawski, t. VI, s. 575.
|
Nazwisko pochodzi od imienia pochodzenia hebrajskiego Szaweł, notowanego w Polsce od XII wieku i pochodzącego od šā’ūl ‘uproszony, pożądany’, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, t. II, s. 525. Por. także nazwy miejscowe, utworzone od tego imienia, które mogły stać się bezpośrednią podstawą antroponimu – Szawłowo w byłym powiecie płockim i Szawły w powiecie konstantynowskim i mławskim, zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XI, s. 815. Jan Siwik („Encyklopedia nazwisk i przydomków szlacheckich”, Warszawa 2010, s.
|
