Nazwiska widok główny

ŻMUDA

Nazwisko Żmuda można wywodzić od staropolskiego żmuda ‘mitręga, strata czasu’, ‘ktoś marnujący czas’ lu bżmudzić ‘marudzić’, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 2001, t. II, s. 744. Por. też żmud ‘ciężka praca, mordęga, trud, znój’, Słownik języka polskiego, tzw. warszawski, t. VIII, s. 712.Jan Siwik („Encyklopedia nazwisk i przydomków szlacheckich”, Warszawa 2010, s.

ŻMUDZKI

Nazwisko utworzone przyrostkiem –ski od nazwy miejscowej Żmudź, odnotowanej na terenie byłego powiatu noworadomskiego, chełmskiego, a przede wszystkim określenia kraju połączonego z Litwą, zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XIV, s. 795 i nn. lub od określenia Żmudzin ‘mieszkaniec Żmudzi’

ŻOCHOWSKI

Nazwisko [1] utworzone formantem -ski od nazwy miejscowej Żochów w byłym powiecie mieleckim. Por. też Żochowo w byłych powiatach płockim, rypińskim, łomżyńskim, Żochy w byłych powiatach: sokołowskim, mazowieckim, ciechanowskim, ostrołęckim, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, Warszawa 1880, t. XIV s. 813. Nazwę Żochowski odnotowuje już Słownik staropolskich nazw osobowych, red. W. Taszycki 1965-1981 t.

ŻOCZEK

Nazwisko można wywodzić też od formy Żuczek, tę od Żuk, tę zaś od żuk: 1. wół czarny, pies czarnej maści, 2. rodzaj ubioru „kontusze, żuki i czuhaje, wschodnie ubiory”, 3. chrząszcz pięcioczłonkowy wachlarzorogi (zob. tzw. Słownik warszawski, t. VIII, s. 725). Słowo żuk wywodzi się od ruskiego żukat’ ‘brzęczeć’ (zob. A. Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa 1974, s. 121). Por. też nazwę miejscową Żuk, odnotowaną na terenie byłego powiatu łohojskiego i biłgorajskiego  i Żocie, wieś w byłym powiecie łeckim – zob.

ŻOŃCA

Nazwisko można wywodzić od rzeczownika żeńca ‘żniwiarz’ z przejściem –e>-o lub uznać za utworzony od żona: 1. kobieta, niewiasta, 2. małżonka, por. też zdrobnienie żońcia „chodź żońciu!” (Fredro) lub od żenić: 1. dawać mu żonę, 2. kojarzyć w małżeństwo, 3. wstępować w związki małżeńskie, 4. kłócić się, swarzyć, 5. cieszyć się (zob. tzw. Słownik warszawski, t. VIII, s. 707, 718). Por. także nazwę miejscową Żoń, odnotowaną na terenie byłego powiatu chodzieskiego – zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XIV, s. 829-830.

ŻUBKA

K. Rymut, (Nazwiska Polaków, t. II, s. 730) wywodzi to nazwisko od rzeczownika ‘ząb’. Mniej prawdopodobny wydaje się związek genezy nazwiska z dialektalnym określeniem żupanu (rodzaj odzieży męskiej) – żuba (zob. A. Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa 1974, s. 668). Por. też nazwę miejscową Żubki, odnotowaną na terenie dawnego powiatu rawskiego, parafia Krzemienice , zob. „Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich”, t. XIV, s. 837.

ŻUBKA

Nazwisko Żubka uznaje się za formę pochodną od rzeczownika ząb, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 2001, t. II, s. 730. Potencjalną podstawą jest też rzeczownik żuba ‘szuba, jubka’, Słownik języka polskiego, tzw. warszawski, t. VIII, s. 724.

ŻUCHOWSKI

Nazwisko utworzono przyrostkiem –ski od nazwy miejscowej Żuchów (były powiat opatowski), Żuchowice (były powiat piotrkowski), Żuchówka (były powiat będziński), Żuchowo (były powiat rypiński lub sokólski) - zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XIV, s. 838-839. Nazwę osobową Żuchowski odnotowano na terenie Polski w 1641 roku (zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, t. II L-Ż, Kraków 2001, s. 764).

ŻUGAJ

Nazwisko Żugaj jest uznawane za formę pochodną od niemieckiej nazwy osobowej Schug, której potencjalne podstawę stanowi górnoniemieckie schug(g) ‘but’, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 2001, t. II, s. 505. Nazwa podległa adaptacji fonetycznej i graficznej do polszczyzny. Można też doszukiwać się związku genezy nazwiska z rzeczownikiem żuga/zuga ‘wielka łódź’, zob. Słownik języka polskiego, tzw. warszawski, t. VIII, s. 725.

ŻUK

Nazwisko pochodzi od apelatywu żuk: 1. wół czarny, pies czarnej maści, 2. rodzaj ubioru „kontusze, żuki i czuhaje, wschodnie ubiory”, 3. chrząszcz pięcioczłonkowy wachlarzorogi (zob. tzw. Słownik warszawski, t. VIII, s. 725). Słowo żuk wywodzi się od ruskiego żukat’ ‘brzęczeć’ (zob. A. Brückner, Słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa 1974, s. 121). Por. też nazwę miejscową Żuk, odnotowaną na terenie byłego powiatu łohojskiego i biłgorajskiego – zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XIV, s. 839.

Strony

więcej