Nazwisko można uznać za pochodzące od formy Siema, tę zaś wywodzi się od imion złożonych typu Siemomysł, Siemosław, na Kresach Wschodnich także od Siemion. Podstawę mógł stanowić także staropolski rzeczownik siemia 'rodzina' (zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 2001, t. II, s. 418). Formę Szematowicz można potraktować jako wariant nazwiska Siemiatowicz, powstały przez stwardnienie głosek si > s i mi > m. Mniej prawdopodobny wydaje się związek genezy nazwiska z imieniem pochodzenia hebrajskiego Szymon, oznaczającym pierwotnie 'Bóg wysłuchał'. Por. też szemat: 1. przypisany wzór, formuła, zarys, 2. postać, figura retoryczna (gr. schēma), 3. karta szpitalna (tzw. Słownik warszawski, t. VI, s. 43).
