Nazwisko można wywodzić od nazwy miejscowej: Czarka (były powiat sochaczewski i będziński), Czarków (były powiat koniński, kościański, pszczyński, toszecko-gliwicki), Czarkowice (były powiat wielkostrzelecki), Czarkowo (były powiat krobski), Czarkowy (były powiat pińczowski), zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. I, s. 734 i nn. Nazwę osobową Czarkowski odnotowuje już Słownik Staropolskich Nazw Osobowych, t. I s. 401 . K. Rymut (Nazwiska Polaków, t. I, s. 209) podaje, iż odnotowano ją na terenie Polski już w 1397 roku.
|
Nazwisko Czarkowski można wywodzić od nazwy miejscowej: Czarka (były powiat sochaczewski i będziński), Czarków (były powiat koniński, kościański, pszczyński, toszecko-gliwicki), Czarkowice (były powiat wielkostrzelecki), Czarkowo (były powiat krobski), Czarkowy (były powiat pińczowski), zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. I, s. 734 i nn. Nazwę osobową Czarkowski odnotowuje już Słownik Staropolskich Nazw Osobowych, t. I s. 401 . K. Rymut (Nazwiska Polaków, t. I, s. 209) podaje, iż odnotowano ją na terenie Polski już w 1397 roku.
|
Nazwisko utworzone sufiksem -ski, od nazwy miejscowej Czarlin pod Tczewem, zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, t. I s. 736, por. Czarlina, zob. Słownik staropolskich nazw osobowych, red. W. Taszycki, t. I s. 400. Rodzina von Schedlen spolszczyła swoje nazwisko od dziedzicznych dóbr Czarlina, zob. A. Kosiński, Szlachta pruska podług rękopisu z 1671 roku, „Biblioteka Warszawska” 1857 t.
|
Podstawę nazwiska stanowi jedna z następujących nazw miejscowych: Czarna (w byłych powiatach: radzymińskim, grójeckim, łukowskim, nowoaleksandryjskim, radomskim, kieleckim, piotrkowskim, sieradzkim, płońskim, suwalskim, bałckim, kamienieckim, wileńskim, nowograd-wołyńskim), Czarne (w byłych powiatach: lipnowskim, włocławskim, łaskim, przasnyskim, suwalskim, gorlickim, międzyrzeckim, człuchowskim, kościerskim, starogrodzkim, kwidzyńskim, oleckim, łeckim, gołdapskim, jańsborskim, niborskim), por.
|
Podstawę nazwiska stanowi jedna z następujących nazw miejscowych: Czarna (w byłych powiatach: radzymińskim, grójeckim, łukowskim, nowoaleksandryjskim, radomskim, kieleckim, piotrkowskim, sieradzkim, płońskim, suwalskim, bałckim, kamienieckim, wileńskim, nowograd-wołyńskim), Czarne (w byłych powiatach: lipnowskim, włocławskim, łaskim, przasnyskim, suwalskim, gorlickim, międzyrzeckim, człuchowskim, kościerskim, starogrodzkim, kwidzyńskim, oleckim, łeckim, gołdapskim, jańsborskim, niborskim), por.
|
Nazwisko ma dwie potencjalne podstawy etymologiczne: 1. czarny, 2. gwarowe czarnik ‘koń czarny, kary’. Nazwę osobową Czarnik odnotowano na terenie Polski już w 1602 roku (zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. I, s. 109).
|
Nazwisko utworzone sufiksem -ski, od nazwy miejscowej Czarnków, Czarnkówka, Czarnkowo, zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, t. I s. 748-754, t. XV cz. 1 s. 350. Czarnkowscy J.K. Dachnowski, Herbarz…, s. 21, 22; Czarnkowscy herbu Nałęcz z Czarnkowa nad Notecią w obwodzie poznańskim A. Boniecki, Herbarz polski t. III s. 297-301, K. Niesiecki, Herbarz polski, t. II s. 202-219.
|
Nazwisko Czartoliński ma dwie potencjalne podstawy etymologiczne: I. rzeczownik czart, czyli ‘diabeł, szatan, bies, zły duch’ – zob. tzw. Słownik warszawski, t. I, s. 375; II. nazwę miejscową Czartoleniec, osada, powiat włocławski, gmina Pyszkowo, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. I, s. 771.
|
Nazwisko pochodzi od nazwy miejscowej: Czartosy, a wcześniej Czartoszewo (były powiat łomżyński) lub Czartosowy (były powiat kielecki) - zob. „Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. I, s. 774. Podstawę nazwiska mógł stanowić także rzeczownik czart, czyli ‘diabeł, szatan, bies, zły duch’ – zob. tzw. Słownik warszawski, t. I, s. 375.
|
Nazwisko utworzono przyrostkiem –ak od nazwy osobowej Czas, ta zaś pochodzi od rzeczownika czas, czyli: 1. forma, w jakiej ujmujemy i pojmujemy następstwo i trwanie zjawisk, 2. chwila, moment, pora, 3. stosowna pora, termin, kolej, sposobność, okazja, 4. w liczbie mnogiej lata, okres, wiek, doba, epoka, 5. okoliczności, warunki, pogoda, aura, 6. godzina, 7. przeciąg, trwanie (zob. tzw. Słownik warszawski, t. I, s. 376
|
Nazwisko utworzone patronimicznym (= tworzącym formy odojcowskie) formantem –ewicz od czas: 1. forma, w jakiej ujmujemy i pojmujemy następstwo i trwanie zjawisk, 2. chwila, moment, pora, 3. stosowna pora, termin, kolej, sposobność, okazja, 4. w liczbie mnogiej lata, okres, wiek, doba, epoka, 5. okoliczności, warunki, pogoda, aura, 6. godzina, 7. przeciąg, trwanie (zob. tzw. Słownik warszawski, t. I, s. 376
|
Może to wydawać się dziwne, ale źródłem nazwiska Czauderna jest prawdopodobnie imię Teodor. Pochodzi ono z greckiego Theódōros, od theós ‘Bóg’ + dōron ‘dar’, a w okresie staropolskim adaptowano je do polszczyzny m.in. jako Czeder i Czader (zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. II, s. 602), Czader > Czauderna.
|
