ZARUSIŃSKI
Nazwisko można wywodzić od popularnej nazwy miejscowości Zarudzin. Odnotowano m.in. ją na terenie byłych powiatów: zamojskiego, brzeskiego, kobryńskiego, dubieńskiego, lipowieckiego, http://dir.icm.edu.pl/Slownik_geograficzny/Tom_XIV/426
Nazwiska widok główny
|
|
ZARYCHTANazwisko pochodzi od nazwy osobowej Zarychta, ta od czasownika zarychtować, czyli ‘narychtować, wyrychtować, rychtując wymierzyć ku pewnemu celowi’, por. też zarychotać 1. wybuchnąć śmiechem, 2. zaryczeć, przenośnie zawyć, zahuczeć, zapłakać głośno (zob. tzw. Słownik warszawski, t. VIII, s. 255). |
ZARYCHTANazwę osobową Zarychta odnotowano już w 1437 roku, pochodzi od czasownika zarychtować ‘przygotować, nastawić’, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 2001, t. II, s. 255. |
ZARZECKINazwisko utworzone przyrostkiem –ski od nazwy miejscowej Zarzecze, wieś w b. pow. wadowickim, por. też Zarzyck wieś w b. pow. równieńskim (zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XV 2 s. 714). Można też uznać n. za pochodzące od nazwy miejscowej Zarzecze, liczne wsie (zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XIV s. 429-435). Nazwisko można także wywodzić wprost od określenia zarzecki ‘zza rzeki pochodzący’. Nazwę Zarzec(s)ki odnotowuje Słownik staropolskich nazw osobowych, t. VI s. 273-274). |
ZARZYCKINazwisko utworzone formantem -ski od nazwy miejscowej Zarzyce/Zarzecze w byłym powiecie wadowickim, por. też Zarzyck w byłym powiecie równieńskim, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, Warszawa 1880, t. XV 2 s. 714. Ewentualnie od nazwy miejscowej Zarzecze, liczne wsie, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, Warszawa 1880, t. XIV s. 429-435, z przejściem e > y, B. |
ZASADANazwisko pochodzi od rzeczownika zasada, czyli: 1. zasadzka, podstęp, 2. osada założona, kolonia, 3. podstawa, podwalina, grunt na którym się rzecz jaka opiera, 4. chemicznie materia, która z kwasem tworzy sól, zob. tzw. Słownik warszawski, t. VIII, s. 260. Por. także nazwę miejscową Zasady z byłego powiatu rypińskiego, białostockiego, grodzieńskiego, zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XIV, s. 437. Nazwę osobową Zasada odnotowano na terenie Polski w 1419 roku , zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. II, s. 727. |
ZASAŃSKINazwisko utworzono przyrostkiem –ski od nazwy miejscowej Zasań z byłego powiatu myślenickiego lub Zasanie z byłego powiatu brzozowskiego i jarosławskiego, zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XIV, s. 437-438. Nazwisko może też pochodzić od nazwy miejsca zamieszkania „za Sanem” > Zasański, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. II, s. 727. |
ZASĘPANazwisko jest formą pochodną od czasownika zasępić się, czyli: 1. zrobić posępnym, pochmurnym, zachmurzyć, zamroczyć, („chmury zasępiają dzień”), 2. przenośnie nasrożyć, zaćmić, napełnić smutkiem, nachmurzyć („wszystkie życia mego zasępiłem chwile”), 3. stać się posępnym, pochmurnym, sposępnieć, 3. |
ZASŁONKAPodstawą nazwiska jest rzeczownik zasłonka < zasłona, czyli: 1. kotara, 2. blaszka wisząca na dziurce od klucza od strony mieszkania, aby do niego nie zaglądano, 3. deska do zamykania pieca w izbie włościańskiej, 4. osłona, tarcza, protekcja, ucieczka, 5. gatunek pasjansa, 6. w fechtunku zasłonięcie się walczącego bronią sieczną przed ciosem przeciwnika, 7. blacha zawieszona nad ogniskiem, by chronić oczy kowala, 8. kurtyna, por. też zasłonak ‘grzyb z rodziny bedłkowatych’, zob. tzw. Słownik warszawski, t. VIII, s. 273. |
ZASTAWNIKNazwisko Zastawnik pochodzi od tak samo brzmiącego rzeczownika, który oznaczał: 1. tego, co zastawia, 2. tego, co bierze w zastaw, co pożycza na zastaw, wierzyciela hipotecznego, 3. zastawcę, tego, co zastawia u kogoś, 4. zakładnika, człowieka danego w zaftawie, zob. tzw. Słownik warszawski języka polskiego, red. J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, t. VIII, s. 284. |
ZASZCZUDŁOWICZNazwisko Zaszczudłowicz jest formą pierwotnie patronimiczną (odojcowska). Pod względem językowym najbardziej prawdopodobny jest związek genezy nazwiska z rzeczownikiem szczudło, czyli: 1. drewniana podpora nogi, kula, 2. jeden z drążków do chodzenia (szczudeł), 3. ten, co na szczudle chodzi, Słownik języka polskiego, tzw. warszawski, t. VI, s. 592. |
ZATAJNazwisko Zataj pochodzi od czasownika zataić, czyli: 1. zatrzymać w tajemnicy, ukryć, nie wydać na jaw, 2. przemilczeć, zachować przy sobie, 3. stłumić, przytłumić, zob. tzw. Słownik warszawski języka polskiego, t. VIII, s. 310. Pierwotnie mogło to być przezwiskowe określenie kogoś skrytego. |