Nazwiska widok główny
|
ZAPADKANazwisko Zapadka pochodzi od tak samo brzmiącego rzeczownika, który oznaczał: 1. rzecz zapadającą się, 2. rodzaj klamki, 3. część dźwigarki, 4. zastawkę, 5. część maszyny, zob. Słownik warszawski, t. VIII, s. 200. |
ZAPAŁOWSKINazwisko pochodzi prawdopodobnie od nazwy miejscowej Zapałów, „wieś, powiar cieszanowski”, zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XIV, s. 397. Można je też wywodzić od rzeczownika zapał, czyli: 1. zapalanie się, ogień, pożar, 2. zapały = błędne ogniki, 3. przenośnie uniesienie, namiętność, szał, entuzjazm, żarliwość, 4. ofiara palona na ołtarzu, ofiara całopalna, 5. pocisk ognisty, kula ognista, 6. podnieta, pobudka, bodziec, 7. Płótno czerwone na wsypy do pościeli lub zapałać: 1. zacząć pałać, wybuchnąć, zająć się płomieniem, rozgorzeć, 2. |
ZAPASANazwisko Zapasa to przypuszczalnie forma patronimiczna (= odojcowska) pochodząca do nazwy osobowej Zapas > syn Zapasa > Zapasa. Nazwę Zapas można wywodzić od: I. rzeczownika zapas, czyli: 1. ‘to, co zabrano i zachowano na wszelki wypadek, zasób’, 2. rezerwa wojskowa, 3. zapaska, II. zapasać: 1. zająć, ogarnąć, opasać, 2. założyć w pasie, przypasać, 3. zajść w ciążę, zob. tzw. Słownik warszawski, t. VIII, s. 207. |
ZAPOLSKINazwisko utworzono przyrostkiem –ski od nazwy miejscowej Zapol (były powiat lidzki) albo Zapole (m.in. byłe powiaty: grójecki, sieradzki, kaliski, opoczyński, garwoliński, włodawski, brzeski, grodzieński, słonimski, poniewieski, rossieński, orszański, rohaczewski), zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XIV s. 399 i nn. lub rzeczownika zapole, czyli: ‘miejsce za płotem, sąsiek’ (zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, t. II L-Ż, Kraków 2001, s. 725). |
ZAPOROWSKINazwisko utworzono przyrostkiem –owski od nazwy osobowej Zapor, ta od rzeczownika zapor, czyli: ‘przeszkoda, zasuwa w drzwiach’ (zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, t. II L-Ż, Kraków 2001, s. 725). Por. także nazwę miejscową Zaporoże „która obejmowała przestwór stepowy rozciągający się poza „porohami” Dniepru, zarówno z prawej, jak i lewej strony rzeki”, zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XIV s. 402. |
ZARAŚNazwisko ma następujące potencjalne podstawy etymologiczne: 1. rzeczownik zaraza, 2. czasownik zarazić, 3. nazwę herbu Zaraza (zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, t. II L-Ż, Kraków 2001, s. 726). Por. także nazwę miejscową Zaraz//Zarazie, odnotowaną na terenie byłego powiatu stopnickiego - zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XIV s. 417. |
ZARCZUKNazwisko można uznać za formę z tzw. mazurzeniem ż>z utworzoną od nazwy osobowej Żarczuk, ta od żar, czyli: 1. żarzenie się, węgle rozpalone, 2. upał, spiekota, gorąco, 3. rodzaj leku lub żarcie: 1. określenie czynności ‘żreć’, 2. żer, jedzenie, jadło, strawa dla zwierzęcia (zob. tzw. Słownik warszawski, t. VIII, s. 691). Por. też nazwę miejscową Zarecze, odnotowaną na terenie byłych powiatów bobrujskiego, borysowskiego, ihumeńskiego, mozyrskiego, rzeczyckiego, Zareka w byłym powiecie pińskim i Zareki w byłym powiecie drysieńskim – zob. |
ZAREMBA |
ZARUSIŃSKINazwisko można wywodzić od popularnej nazwy miejscowości Zarudzin. Odnotowano m.in. ją na terenie byłych powiatów: zamojskiego, brzeskiego, kobryńskiego, dubieńskiego, lipowieckiego, http://dir.icm.edu.pl/Slownik_geograficzny/Tom_XIV/426 |
ZARYCHTANazwisko pochodzi od nazwy osobowej Zarychta, ta od czasownika zarychtować, czyli ‘narychtować, wyrychtować, rychtując wymierzyć ku pewnemu celowi’, por. też zarychotać 1. wybuchnąć śmiechem, 2. zaryczeć, przenośnie zawyć, zahuczeć, zapłakać głośno (zob. tzw. Słownik warszawski, t. VIII, s. 255). |
ZARYCHTANazwę osobową Zarychta odnotowano już w 1437 roku, pochodzi od czasownika zarychtować ‘przygotować, nastawić’, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 2001, t. II, s. 255. |