Nazwiska widok główny

SZEMATOWICZ

Nazwisko można uznać za pochodzące od formy Siema, tę zaś wywodzi się od imion złożonych typu Siemomysł, Siemosław, na Kresach Wschodnich także od Siemion. Podstawę mógł stanowić także staropolski rzeczownik siemia 'rodzina' (zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 2001, t. II, s. 418). Formę Szematowicz można potraktować jako wariant nazwiska Siemiatowicz, powstały przez stwardnienie głosek si > s i mi > m. Mniej prawdopodobny wydaje się związek genezy nazwiska z imieniem pochodzenia hebrajskiego Szymon, oznaczającym pierwotnie 'Bóg wysłuchał'.

SZEMBOROWSKI

Nazwisko utworzone formantem -ski od nazwy miejscowej Szemborowo w byłym powiecie wrzesińskim. Por. też Szembory w byłym powiecie nowomińskim, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, Warszawa 1880, t. XI s. 892.

SZEMKI

Nazwisko proste, równe nazwie miejscowej Szemki w byłym powiecie płockim, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, Warszawa 1880, t. XI s. 895. Por. Szem.

SZEMPLIŃSKI

Nazwisko Szempliński to forma odmiejscowa – J. Siwik („Encyklopedia nazwisk i przydomków szlacheckich”, Warszawa 2010, s. 696) odnotowuje szlachecką rodzinę o tym nazwisku – „Szempliński vel Szempleński, vel Szympliński herbu Ślepowron, 1698 r., Szemplin i Rambowo, pow. ciechanowski, województwo mazowieckie”, ale zdaje się, że właściwą nazwą miejscowości jest nie Szemplin, ale Szemplino, jak wskazuje np.

SZENDZIELORZ

Potencjalne podstawy nazwiska to: I. szyndel/szyndziol ‘gont’, II. niemiecka nazwa osobowa Schindel, pochodząca od średniowysokoniemieckiego schindel ‘gont’, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. II, s. 570; III. Szendować ‘rzucać gorące szkło prosto z pieca w wodę, aby się popadało w sztuki’, zob. tzw. Słownik warszawski, t. VI, s. 603. Por. także nazwę miejscową Szendzin z byłego powiatu dzisieńskiego i Szendzino z tegoż samego powiatu, zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XI, s. 896.

SZEPCZUN

Nazwisko Szepczun ma kilka potencjalnych podstaw etymologicznych: 1. czasownik szeptać, 2. staropolskie szep ‘ławnik’, 3. niemiecką nazwę osobową Schepp, pochodzącą od tak samo brzmiącego przezwiska, to od przymiotnika schief ‘krzywy, ukośny’, 4. szepc ‘gatunek piwa’, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 2001, t. II, s. 534, zob. R. und V. Kohlheim, Familiennamen. Herkunft und Bedeutung, Mannheim 2005, s. 579. Pierwszą wskazaną podstawę uważam za najbardziej prawdopodobną.

SZEPELAWY

Nazwisko Szepelawy pochodzi od czasownika szepelić/szepielić, czyli ‘wymawiać przez język, miękko jakby pieszczotliwie, niewyraźnie’, zob. tzw. Słownik warszawski języka polskiego, red. J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, t. VI, s. 603, dziś powiedzielibyśmy ‘seplenić’. Przezwiska od sposobu wymowy stanowiły bardzo dużą grupę w polszczyźnie.

SZESTOWICKI

Nazwisko utworzone przyrostkiem –ski od nazwy miejscowej Szestowicze na terenie byłego powiatu mozyrskiego (zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XI, s. 908). Doszło tu to zbitki spółgłoskowej –czski, która uprościła się na –cki.

SZEWCZYK

Nazwisko utworzone wprost od formy szewczyk ‘czeladnik szewski’ albo przyrostkiem –yk od szewc. K. Rymut (Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, t. II L-Ż, Kraków 2001, s. 537) podaje, że tę nazwę odnotowano na terenie Polski już w 1433 roku. To nazwisko przytacza D. Lech w „Nazwach osobowych dziewiętnastowiecznych mieszkańców Opola (ze słownikiem etymologicznym nazwisk)”, s. 222: Szewczyk Albert, katol., 1879, Szeffczyk Walentin, szewc, 1887, Szewczyk Margarethe, katol., 1875, Czefczik Johann, szewc, 1864. To nazwisko odnotowuje J.

Strony