Nazwisko można wywodzić od rzeczownika szabla, czyli: 1. broń sieczna z wygiętą klingą, 2. krzywa sztuka drzewa podobna do pałasza, zob. tzw. Słownik warszawski, t. VI, s. 549. Potencjalną podstawą etymologiczną jest także niemiecka nazwa osobowa Schabel, pochodząca ze szwabskiej nazwy osobowej Schaber, ta zaś ze średnio-wysoko-niemieckiego schaben ‘polerować, wycierać’, co mogło być przenośnym określeniem wielu zawodów, związanych z wykonywaniem tych czynności, zob. R. Kohlheim, Familiennamen. Herkunft und Bedeutung, Manheim 2005, s. 571.
|
Potencjalne podstawy etymologiczne nazwiska to: I. szabować, czyli ‘ciągnąć gzymsiki, brzegi o pewnym profilu za pomocą hebla odpowiedniego’, II. szabownik ‘czeladnik stolarski umiejący szabować’, III. szabunek – w stolarstwie szczegół szabowany, zob. tzw. Słownik warszawski, t. VI, s. 550; IV. średnio-wysoko-niemieckie schaben ‘polerować, wycierać’, co mogło być podstawą określeń wielu zawodów, związanych z wykonywaniem tych czynności, zob. R. Kohlheim, Familiennamen. Herkunft und Bedeutung, Manheim 2005, s. 571; V.
|
Nazwisko Szaciłowski można wywodzić od nazwy miejscowej Szaciływ powiecie bobruskim, województwie mińskim, Jan Siwik, Encyklopedia nazwisk i przydomków szlacheckich, Warszawa 2010, s. 691. Nazwisko może też być formą pochodną od nazwy osobowej Szacił(ł)o. Ma ona następujące potencjalne podstawy etymologiczne: 1. szacić się ‘ubierać się, stroić’, 2. nazwy osobowe na Sza-/Sa- typu Szaweł, Salomon, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 2001, t. II, s. 516.
|
|
|
Nazwisko Szafarowicz to forma pierwotnie patronimiczna (odojcowska), utworzona popularnym w nazewnictwie kresowym formantem –owicz od nazwy osobowej Szafar, powstałej przez spolszczenie niemieckiego Schaffer. Szafar(z) to: 1. klucznik, włodarz, gospodarz, rządca („Gdyś jest szafarzem u pana albo u króla jakiego, izali nie według woli pańskiej skarbem szafujesz”?), 2. pisarz kupiecki na wicinie, 3. dozorca lasu wyrębowanego, który drzewo wydaje, 4. naczelnik poborców, odbierający od nich pieniądze i rachunki, 5. wojskowy urzędnik celny na Ukrainie, 6. pomocnik żupnika wielickiego, 7.
|
Nazwisko utworzone przyrostkiem –ski od rzeczownika szafir, czyli: 1. przezroczysta odmiana korundu, 2. przenośnie kolor szafiru, 3. złośliwie ‘rubel’. Potencjalną podstawą nazwiska jest także rzeczownik szafirz, czyli ‘szafarz’, tzn. 1. klucznik, włodarz, gospodarz, rządca, 2. pisarz kupiecki na wicinie, 3. dozorca lasu wyrębowanego, który drzewo wydaje, 4. naczelnik poborców odbierający od nich pieniądze i rachunki, 5. wojskowy urzędnik celny na Ukrainie, 6. pomocnik żupnika wielickiego, 7. gospodarz huty w Olkuszu, zob. tzw. Słownik warszawski, t. VI, s. 554. Por.
|
Nazwisko utworzono przyrostkiem –ski/-ska od nazwy osobowej Szafran, ta od rzeczownika szafran, czyli ‘rodzina z rośliny kosaćcowatych’, por. też szafranić: 1. zaprawiać szafranem, 2. farbować jak szafran, żółcić, a także szafraniec ‘człowiek o rudych włosach, rudzielec’ – zob. tzw. Słownik warszawski, t. VI, s. 555. Por. także nazwę miejscową Szafranki, odnotowaną na terenie byłego powiatu białostockiego – zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XI s. 637. Nazwę osobową Szafrański odnotowano na terenie Polski w 1696 roku (zob. K.
|
Nazwisko można wywodzić od sag ‘płaszcz wojskowy’ (z łacińskiego sagum) lub saga, czyli: 1. na sagę = na ukos, na skos, skośnie, po przekątnej, 2. „bajeczno-poetyckie bajanie skandynawskie” (ze skandynawskiego saga), zob. tzw. Słownik warszawski, t. VI, s. 6
|
Nazwisko Szagała można wywodzić od sag ‘płaszcz wojskowy’ (z łacińskiego sagum) lub saga, czyli: 1. na sagę = na ukos, na skos, skośnie, po przekątnej, 2. „bajeczno-poetyckie bajanie skandynawskie” (ze skandynawskiego saga), zob. tzw. Słownik warszawski języka polskiego, red. J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, t.Słownik warszawski, t. VI, s. 6.
|
Nazwisko Szajkowski można wywodzić od nazwy miejscowej: I. Sajków, z terenu Kresów Wschodnich, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 2001, t. II, s. 390; II. Szajki w byłym województwie mińskim, zob. Jan Siwik, Encyklopedia nazwisk i przydomków szlacheckich, Warszawa 2010, s. 691, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XI, s. 769, http://dir.icm.edu.pl/Slownik_geograficzny/Tom_XI/769
|
Nazwisko Szajman jest formą pochodną od niemieckiej nazwy osobowej Seimann, ta z kolei pochodzi od imienia pochodzenia hebrajskiego Simon, oznaczającego pierwotnie 'Bóg wysłuchał', zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 2001, t. II, s. 390.
|
To nazwisko jest spolszczoną graficznie formą niemieckiej nazwy osobowej Scheiner, ta zaś pochodzi od rzeczownika Scheiner 'upoważniony pełnomocnik sądowy' (zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 2001, t. II, s. 519). Por. też szajn 'złoty' - rodzaj pieniądza i szajny 'wyborny, znakomity' - "któraż to skała, która pieczara brząknie szajnego sławą Cezara?" (Słownik gwar polskich J. Karłowicza t.V, Kraków 1907, s. 280; tzw. Słownik warszawski, t. VI, s. 556). Por. też nazwę miejscową Szajno - wieś w powiecie kowelskim i futor nad rz. Mukszą w pow.
|
