Nazwiska widok główny

ZAKONNIK

Nazwa pochodzi od dawnego przezwiska Zakonnik, pochodzącego od tak samo brzmiącego rzeczownika, który jednakowoż znaczył kiedyś głównie coś innego niż obecnie, czyli: 1. zbiór praw, statut („w zakonniku Duszana nie ma żadnej o tym wzmianki”), 2. myśliwskie – głuszec, 3. człowiek biegły w zakonie, to jest w prawie, szczególnie Bożym, uczony, w piśmie, teolog, dopiero na 4 miejscu tzw. Słownik warszawski (t. VIII, s. 130) wymienia znaczenie obecne ‘członek zakonu, ksiądz zakonny, mnich). Nazwę osobową Zakonnik odnotowano na terenie Polski już w 1612 roku (zob. K.

ZALECH

Nazwisko Zalech pochodzi od rzeczownika żal > Żalech, które wymawiane z tak zwanym mazurzeniem brzmiało Zalech i taka forma utrwaliła się w nazwisku. Potencjalną podstawą jest też rzeczownik żalić, czyli: 1. kogo, co napełniać żalem, rozgoryczać, zasmucać, 2. żałować, 3. boleć, litować się nad nim, 4. użalać się, ubolewać, skarżyć, biadać, utyskiwać, narzekać, zob. tzw. Słownik warszawski, t. VIII, s. 687. Mazurzenie miało duży zakres terytorialny, zob.

ZALEGA

Nazwisko Zalega pochodzi od rzeczownika zalega, czyli ‘dług’, por. też zalegać/zaleć: 1. zająć sobą, opanować, 2. zasiedzieć się, gnuśnieć w bezczynności, 3. nie płacić na czas, 4. rozłożyć się na drodze, zająć miejsce, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 2001, t. II, s. 723, tzw. Słownik warszawski języka polskiego, red. J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, t. VIII, s. 147.

ZALEWSKI

Nazwisko utworzono przyrostkiem –ski od popularnej nazwy miejscowej Zalewo, wsie na terenie całej Polski, m.in. w byłym powiecie morąskim, szamotulskim i ostródzkim, zob. Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich t. XIV s. 348. Nazwę osobową Zalewski odnotowuje już Słownik Staropolskich Nazw Osobowych, t.  VI s. 262. Nazwę osobową Zalewski odnotowano na terenie Polski już w 1396 r., zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. II, s. 722.

ZALIJASZ

Potencjalną podstawę nazwiska stanowi imię Eliasz. Imię pochodzi z języka hebrajskiego, od określenia ‘Jahwe jest moim Bogiem’ i nosili je liczni święci, zob. zob. M. Malec, Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych, cz. 2. Nazwy osobowe pochodzenia chrześcijańskiego, Kraków 1995, s. 33. Możliwe też jest, że nazwisko jest formą pochodną od nazwy osobowej Zalisz, ta zaś pochodzi od żal, zob. tu: https://nazwiska.ijp.pan.pl/haslo/show/id/14465 Obecnie niewiele osób nosi to nazwisko, zob.

ZAŁĘSKI

Nazwisko pochodzi od nazwy miejscowej Załęg z byłego powiatu cieszanowskiego i jaworowskiego lub Załęże z byłych powiatów: grójeckiego, brzezińskiego, włoszczowskiego, olkuskiego, mławskiego, makowskiego, kowieńskiego, jasielskiego, rzeszowskiego, sądeckiego, niskiego, krośnieńskiego, kartuskiego, katowickiego, zob. Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich t. XIV s. 352-353. Por. także inne potencjalne podstawy etymologiczne nazwiska: I. załęga ‘belki, które opierają się na podniesieniu, dla łatwiejszego posunięcia po nich jakiegokolwiek ciężaru’, II.

ZAŁUCKI

Nazwisko utworzono przyrostkiem –ski od jednej z poniższych nazw miejscowych: Załuckie (były powiat Ostrogski), Załucko (były powiat miechowski), Załucz (były powiat złoczowski), Załucze (byłe powiaty: lubelski, włodawski, miński, newelski, kamieniecki, chocimski, borszczowski, śniatyński, kołomysjki) lub Załuki (byłe powiaty: białostocki, rossieński, ihumeński, ządzborski) zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XIV s. 356 i nn.

ZAMARO

Nazwisko można wywodzić od rzeczownika zamara ‘poczwarka chrząszczów i błonkoskrzydłych’ lub zamarać ‘zabrudzić, zapaćkać, zabłocić’, zob. tzw. Słownik warszawski, t. VIII, s. 165.

Strony

więcej