WSZELAKI
Nazwisko pochodzi od przymiotnika wszelaki, czyli: ‘każdy jakiegokolwiek rodzaju lub gatunku’, por. także wszelako ‘na wszelki przypadek, z tym wszystkiem, jednak, wszakże’, zob. Słownik Lindego, t. VI, s. 438
WSZELAKINazwisko pochodzi od przymiotnika wszelaki, czyli: ‘każdy jakiegokolwiek rodzaju lub gatunku’, por. także wszelako ‘na wszelki przypadek, z tym wszystkiem, jednak, wszakże’, zob. Słownik Lindego, t. VI, s. 438 |
WUJTOWSKITo nazwisko można od rzeczownika wojt // wójt, który stał się podstawą przezwiska Wójt, na bazie którego ukształtowało się nazwisko. Wyraz wójt definiowano zaś następująco: 1. prezes rady miejskiej, najwyższy z urzędników miejskich, burmistrz, prezydent, 2. zwierzchnik gminy wybierany z grona właścicieli gruntów ("jaki wójt bywa, taka i gromada"), 3. sołtys, przełożony nad gromadą wiejską, sędzia wiejski spośród włościan wybrany, 4. |
WULCZYŃSKINazwisko Wulczyński pochodzi prawdopodobnie od nazwy osobowej Wulczyn, ta od rzeczownika wilk, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 2001, t. II, s. 682. Słowo wilk miało kiedyś wiele znaczeń, m.in.: 1. zwierzę drapieżne z rodziny psów, 2. przenośnie nie wywołuj wilka z lasu = nie budź licha, kiedy śpi, 3. w liczbie mnogiej wilki = skóra wilka, futro wilcze, wilczura, 4. wilki i gąski = zabawa dzieci, 5. obrzęd kolędowy, 6. sztywność karku i w krzyżu od zaziębienia, 7. choroba końska, 8. dyba do skuwania rąk i nóg, 9. |
WULFNazwisko proste, równe przezwisku Wulf, dolnoniemiecki odpowiednik nazwy osobowej Wolf, H. Bahlow, Deutschen Namenlexicon. Familien und Vornamen nach Ursprung und Sinn erklärt, München 1967 s. 572, H. Bahlow, Niederdeutsches Namenbuch, Vaduz Lichtenstein 1987 s. 533, H. Naumann, Familiennamenbuch, Leipzig 1987 s. 314. Zob. Wolf. |
WUNDERNazwisko proste, równe niemieckiemu przezwisku Wunder(er) ‘ktoś zajmujący się niezwykłymi i dziwnymi rzeczami’, ’cudotwórca‘, H. Bahlow, Deutschen Namenlexicon. Familien und Vornamen nach Ursprung und Sinn erklärt, München 1967 s. 537, także ‘ktoś, kto przynosi nowiny, ’H. Bahlow, Niederdeutsches Namenbuch, Vaduz Lichtenstein 1987 s. 573, J.K. Brechenmacher, Etymologisches Wörterbuch der Deutschen Familiennamen, II Auflage, t. I, Limburg a.d. Lahn 1957 t. II s. 837. |
WUNDERLICHNazwisko proste równe niemieckiemu przezwisku Wunderlich/Winderlich, ze średnio-wysoko-niemieckiego wunderlich ‘dziwny, osobliwy’ J.K. Brechenmacher, Etymologisches Wörterbuch der Deutschen Familiennamen, II Auflage, t. I, Limburg a.d. Lahn 1957 t. II s. 837, ‘cudowny’, M. Gottschald, Deutsche Namekunde. Unsere Familiennamen nach ihrer Bedeutung, Berlin 1954 s. 497, także ‘drażliwy, pobudliwy, porywczy, kapryśny, grymaśny’, H. Bahlow, Deutschen Namenlexicon. Familien und Vornamen nach Ursprung und Sinn erklärt, München 1967 s. 573, H. Naumann, Familiennamenbuch, Leipzig 1987 s. 315. Por. |
WYBIERAŁANazwisko jest formą pochodną od czasownika wybierać/wybrać, czyli: 1. braniem co do jednego wyjąć, zbierając jedno po drugim uprzątnąć („Kto nieoszczędnie ustawicznie bierze, by miał najwięcej wkrótce wybierze”), 2. wykraść, zrabować, ograbić, 3. wydłubać, wyrzeźbić, 4. dobierając wypatrzyć, zrobić wybór, 5. się – zebrać się do drogi, przyszykować się aby ruszyć, 6. wyprowadzić się, 7. ubrać się, 8. wypogodzić się, 7. nabrać tuszy, poprawić się, zob. tzw. Słownik warszawski, t. VII, s. 805. |
WYCECHNazwisko pochodzi od czasownika wycechować, czyli: „cechując wyznaczyć, powyznaczać”, zob. tzw. Słownik warszawski, t. VII, s. 810. |
WYCHOWAŁEKNazwisko Wychowałek jest prawdopodobnie formą pochodną od przymiotnika wychowały, czyli: 1. który się wychował, dorodny, dobrze utrzymany, 2. wypasiony, tłusty („chłopcy wychowałe, wielgie”, zob. tzw. Słownik warszawski języka polskiego, t. VII, s. 815. Nazwisko można także wywodzić wprost od czasownika wychować, czyli: 1. chowając doprowadzić do zupełnego rozwoju, 2. zapewnić byt, utrzymanie, 3. wykształcić, edukować, zob. tzw. Słownik warszawski języka polskiego, t. VII, s. 814-815. |
WYCHOWANIECNazwisko pochodzi od rzeczownika wychowaniec, czyli: 1. ten, którego wychowano względem wychowawcy, pupil, elew, („własny wychowaniec najzdatniejszy bywa na każdy urząd: i pana rozumie i rad go miłuje”), 2. diabeł, którego sam sobie kto przysposobił, zob. tzw. Słownik warszawski, t. VII, s. 816. Nazwę osobową Wychowaniec odnotowano na terenie Polski w 1572 roku, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. II, s. 707. |
WYCZESANYNazwisko Wyczesany pochodzi od tak samo brzmiącego przymiotnika, który utworzono od czasownika wyczesać, czyli: 1. czeszcząc wyczyścić, uporządkować grzebieniem, 2. czesząc wyjąć, wydobyć, 3. przenośnie kogoś wytargać, wytarmosić, wydrzeć za włosy, 4. uporządkować sobie włosy, Słownik języka polskiego, tzw. warszawski, t. VII, s. 831. Pierwotnie nazwa osobowa mogła się więc zarówno odnosić do właściwości wyglądu zewnętrznego i oznaczać kogoś o starannej fryzurze, jak i obiekt ataku („wyczesany” przez agresora). |
WYDERANazwisko pochodzi od przezwiska Wydra, to zaś od wydra: 1. brodawka na twarzy, 2. zwierzę ssące drapieżne z nogami płetwowatemi, 3. wydry = futro z wydr (zob. tzw. Słownik warszawski, t. VII, s. 844). Podstawę nazwiska mogła też stanowić nazwa miejscowa Wydra, odnotowana na terenie byłych powiatów: gostyńskiego, częstochowskiego, piotrkowskiego, mohylowskiego, olhopolskiego, żytomierskiego, porzeckiego, sokalskiego, podhajeckiego (zob. „Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. X, s. 78). |