Nazwisko Tylutki ma kilka możliwych podstaw. Należą do nich: 1. tyle, 2. tył, 3. niemiecka nazwa osobowa Till, (zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. II, s. 633). Ta ostatnia pochodzi z niemieckiego imienia skróconego Thilo, to zaś od Dietrich zob. R. Kohlheim, Familiennamen. Herkunft und Bedeutung, Manheim 2005, s. 669. Por. też tyli ‘tej wielkości, tak wielki a tak mały, tak liczny, a tak obfity’ (zob. tzw. Słownik warszawski, t. VII, s. 186). Ostatnia wskazana podstawa wydaje się najbardziej prawdopodobna.
|
|
Nazwisko utworzone formantem patronimicznym (czyli tworzącym nazwy odojcowskie) –ewicz od nazwy osobowej Tymek, ta od imienia pochodzenia greckiego Tymoteusz, oznaczającego pierwotnie ‘czciciel Boga’ , imiona tego typu „bardzo odpowiadały chrześcijanom, dla których bojaźń Boża, łac. timor Dei, to jeden z darów Ducha Świętego” (cyt. z E. Breza, Nazwiska Pomorzan. Pochodzenie i zmiany, Gdańsk 2000, s. 416).
|
Nazwisko proste, równe dolnoniemieckiemu apelatywowi Tymmermann ‘cieśla’, B. Mossakowska, Nazwiska mieszkańców Komornictwa Olsztyńskiego, Gdańsk 1993 s. 103. Zob. Zimmermann.
|
Nazwisko Tymoczko to forma pochodna od imienia Tymoteusz, oznaczającego pierwotnie ‘czciciel Boga’ , imiona tego typu „bardzo odpowiadały chrześcijanom, dla których bojaźń Boża, łac. timor Dei, to jeden z darów Ducha Świętego” (cyt. z E. Breza, Nazwiska Pomorzan. Pochodzenie i zmiany, Gdańsk 2000, s. 416).
|
Podstawę nazwiska Tymrakiewicz mogła stanowić jedna z form pochodnych od imienia Tymoteusz, oznaczającego pierwotnie ‘czciciel Boga’, imiona tego typu „bardzo odpowiadały chrześcijanom, dla których bojaźń Boża, łac. timor Dei, to jeden z darów Ducha Świętego” (cyt. z E. Breza, Nazwiska Pomorzan. Pochodzenie i zmiany, Gdańsk 2000, s. 416).
|
Podstawę nazwiska Tyralik stanowi czasownik tyrać, czyli: 1. = terać ‘zużywać, poniewierać’, też ‘ciężko pracować’, 2. gromić, łajać, 3. chodzić prędko, zob. tzw. Słownik warszawski języka polskiego, red. J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, t. VII, s. 190.
|
Nazwisko Tyranowski pochodzi od rzeczownika tyran. Miał kilka znaczeń: 1. w starożytności – jednowładca panujący absolutnie, 2. przenośnie człowiek okrutny, ciemięzca, okrutnik, 3. ptak wróblowaty owadożerny, 4. marnotrawca, utracjusz, zob. tzw. Słownik warszawski języka polskiego, red. J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, t. VII, s. 191.
|
Nazwisko proste, równe polskiemu imieniu skróconemu Tysz, to od Tymoteusz, imię pochodzenia greckiego, przejęte do łaciny, wschodniosłowiańskie Tymofiej, M. Malec, Imiona chrześcijańskie w średniowiecznej Polsce, Kraków 1994 s. 335. Mniej prawdopodobną hipotezą jest uznanie nazwiska za spolszczone graficznie, od niemieckiego apelatywu Tisch ‘stół’, w tym wypadku byłoby to pierwotnie określenie pośrednio zawodowe ‘stolarz’, M. Czaplicka-Niedbalska, Nazwiska mieszkańców Bydgoszczy od II połowy XV wieku do I połowy XVIII wieku, Bydgoszcz 1996 s. 401.
|
|
Nazwisko Uba – wbrew pozorom – to forma jak najbardziej słowiańska. Pochodzi od dawnego imienia złożonego Ubysław lub od czasownika ubać się, który oznaczał: 1. przestaszyć się, przerazić się, 2. bojaźnią chronić się przed czymś („Czegom się bał, tegom się nieubał”), zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 2001, t. II, s. 637, zob. tzw. Słownik warszawski języka polskiego, red. J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, t. VII, s. 196.
|
Potencjalne podstawy etymologiczne nazwiska to: I. Imiona złożone typu Ubysław, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. II, s. 637; II. ubać się ‘przestraszyć się, zatrwożyć się’, III. Ubaczyć 1. ‘dostrzec, wybrać’, 2. przewidzieć, 3. pojąć, zrozumieć, 4. nie pamiętać, przebaczyć, IV. Ubyć: 1. zniknąć częściowo, zmaleć, 2. minąć, upłynąć, przejść, 3. utrzymać się na miejscu, ustać albo uleżeć, zob. tzw. Słownik warszawski, t. VII, s. 196, 206-207 ; V. Nazwa miejscowa Ubysze z byłego powiatu płockiego, zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XII, s.
|