Nazwisko jest formą pochodną od gwarowego rzeczownika świąder ‘człowiek o kędzierzawych włosach’ < świder, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. II, s. 585. Por. też święty: 1. promieniujący najwyższą doskonałością, dobrocią, 2. uważany za świętość, poświęcony, 3. świąteczny, uroczysty, 4. błogi, słodki, błogosławiony, 5. pijany (zob. tzw. Słownik warszawski, t. VI, s. 788).
|
Nazwisko utworzono przyrostkiem –ski od nazwy miejscowej Świętochów, odnotowanej na terenie byłego powiatu grójeckiego i węgrowskiego (zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XI, s. 697). Por. też świętochostwo ‘nabożność obłudna a przesadna’ i święty: 1. promieniujący najwyższą doskonałością, dobrocią, 2. uważany za świętość, poświęcony, 3. świąteczny, uroczysty, 4. błogi, słodki, błogosławiony, 5. pijany (zob. tzw. Słownik warszawski, t. VI, s. 788).
|
Nazwisko Świgoń, odnotowane już w 1564 roku, jest formą pochodą od gwarowego czasownika świgać ‘rzucić, cisnąć, rzucać się, ciskać się’ („Bodaj cię choroby świgały!”), zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 2001, t. II, s. 590, Słownik języka polskiego, tzw. warszawski, t. VI, s. 789.
|
Nazwisko Świgost pochodzi od czasownika świgać, czyli: ‘rzucić, cisnąć, smyrgnąć, śmignąć’, zob. tzw. Słownik warszawski języka polskiego, red. J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, t. VI, s. 789. Prawdopodobnie pierwotnie było to przezwisko nawiązujące do sposobu zachowania.
|
Nazwisko Świstowicz pochodzi od nazwy osobowej Świst, poszerzonej przyrostkiem patronimicznym (tworzącym formy od imienia ojca) –owicz: Świst > Świstowicz. Świst kiedyś, podobnie jak teraz, oznaczał ‘świśnięcie, gwizd, pisk przeciągły’, ale też gatunek tkaniny, zob. tzw. Słownik warszawski języka polskiego, red. J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, t. VI, s. 792. Pierwotnie mogło to być przezwisko nawiązujące do sposobu mówienia.
|
To nazwisko można wywodzić od rzeczownika świt 'stan przed wschodem słońca'. Por. też świt 'kwiat na sosnach', świta 'sukmana, siermięga, burka, opończa z grubego sukna', świtać 'biegać prędko, skakać (Słownik gwar polskich J. Karłowicza t.V, Kraków 1907, s. 372). Por. też nazwę miejscową Świtasz - jezioro w powiecie kowelskim w starostwie ratnieńskim ("Słownik geograficzny Królestwa Polskiego", t. XI, Warszawa 1890, s. 722).
|
Nazwisko jest formą pochodną od biblijnego imienia Tobiasz/Tobias, hebrajskie ‘Bóg jest dobrem’ albo ‘dobro jest Bogiem’, hebrajskie tobhijjah ‘Jahwe (bóg) jest dobrotliwy’ J. Bubak, Księga…, s. 300. Por. też tabaka – dawniej tytoń fajkowy. Por. także nazwę miejscową Tobiasze wieś w byłym powiecie brzezińskim (zob. Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XII s. 353-354.
|
Nazwisko proste, równe średnio-wysoko-niemieckiemu apelatywowi Taber ’obóz taborowy‘ M. Gottschald, Deutsche Namekunde. Unsere Familiennamen nach ihrer Bedeutung, Berlin 1954 s. 564. Przypuszczalnie mogło również powstać przez derywację wsteczną od łacińskiego apelatywu tabernator ‘szynkarz, karczmarz’ J. Bubak, Słownik nazw osobowych i elementów identyfikacyjnych Sądecczyzny XV-XVII wiek. Imiona, nazwiska, przezwiska, cz. I A-M, cz. II N-Ż, Kraków 1992II s. 232, M. Czaplicka-Niedbalska, Nazwiska mieszkańców Bydgoszczy od II połowy XV wieku do I połowy XVIII wieku, Bydgoszcz 1996 s.
|
Nazwisko pochodzi od biblijnego imienia Tobiasz/Tobias, hebrajskie ‘Bóg jest dobrem’ albo ‘dobro jest Bogiem’, hebrajskie tobhijjah ‘Jahwe (bóg) jest dobrotliwy’ J. Bubak, Księga naszych imion, Ossolineum 1993, s. 300.
|
Nazwisko proste, równe nazwie miejscowej Taczki, niemieckie Tatzken w byłym powiecie jańsborskim W. Chojnacki, Słownik polskich nazw miejscowości w b. Prusach Wschodnich i na obszarze b. wolnego miasta Gdańska wg stanu z 1941 roku, Poznań 1946 s. 132, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, Warszawa 1880, t. XII s. 140. Może mieć także genezę odimienną, por. Tacko por. Tac(z)ek, Tac(z)/Tać, Tac(z)ek, Tac(z)ko, Słownik staropolskich nazw osobowych, red. W. Taszycki 1965-1981 t. V s. 416-417. Por.
|
Nazwisko pochodzi od imienia Teodor, to zaś z greckiego Theódōros, od theós ‘Bóg’ + dōron ‘dar’, mołdawskie formy tego imienia to Todor i Tader. Forma Tadra mogła mieć pierwotnie charakter dopełniaczowy (zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. II, s. 602). Mniej prawdopodobny wydaje się związek genezy nazwiska z rzeczownikiem tadra ‘przyśpiew, pleonazm zbyteczny’ „tadra moja tadra, piła baba z wiadra” (zob. tzw. Słownik warszawski, t. VII, s. 6).
|
Nazwisko proste, równe niemieckiemu apelatywowi Thal ‘dolina’, średnio-wysoko-niemieckie Tal, średnio-dolno-niemieckie Dal, dolnoniemieckie Dahl H. Naumann, Familiennamenbuch, Leipzig 1987 s. 289, M. Lexers, Mittelhochdeutsches Wörterbuch, Leipzig 1964 s. 224, M. Gottschald, Deutsche Namekunde. Unsere Familiennamen nach ihrer Bedeutung, Berlin 1954 s. 56. Być może przenośnie ‘ktoś mieszkający w dolinie’, nazwa od miejsca zamieszkania, Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych, cz. 5 Nazwy osobowe pochodzenia niemieckiego, opr. Z. Klimek, Kraków 1997 s. 264.
|