Nazwisko pochodzi od nazwy miejscowej Szczodrów z byłego powiatu włoszczowskiego, jaworowskiego, sycowskiego lub Szczodrowa z byłego powiatu kościańskiego i średzkiego albo Szczodrowo z byłego powiatu kościerskiego, zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XI, s. 857-858. Potencjalną podstawą nazwiska jest także przymiotnik szczodry ‘szczodrobliwy’, szczodre dni = dni od Nowego Roku do Trzech Króli, zob. tzw. Słownik warszawski, t. VI, s. 590. Por.
|
Nazwisko być może powstałe przez redukcję –a od szczodrucha ‘wieczór szczodry, wieczór przed Nowym Rokiem’ – „ostatni dzień roku: życzą sobie włościanie szczodruchy, aby urodzaje w polu i w pasiekach były szczodre’ (zob. Słownik gwar polskich, t. V, s. 291) lub utworzone przyrostkiem –uch od szczodry ‘hojny’. Formę tę odnotowuje już „Słownik staropolskich nazw osobowych” (t. V, s. 293).
|
Nazwę osobową Szczucki odnotowano już w 1488 roku, jej pochodzenie łączy się z nazwami miejscowymi – Szczuki, m.in. ostrołęckie, gmina Płoniawy-Bamura, http://dir.icm.edu.pl/Slownik_geograficzny/Tom_XI/866 i Szczucice, tarnowskie, gmina Sadowie, http://dir.icm.edu.pl/Slownik_geograficzny/Tom_XI/861, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 2001, t. II, s. 529.
|
Nazwisko pochodzi od rzeczownika szczur, czyli: 1. zwierzę szczurowate z rodziny myszy, 2. przenośnie ‘człowiek ciekawy, szperacz’, zob. tzw. Słownik warszawski, t. VI, s. 593. Por. także nazwę miejscową Szczur z byłego powiatu tarnopolskiego, zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XI, s. 867. Nazwę osobową Szczur odnotowano na terenie Polski w 1698 roku, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków, t. II, s. 530.
|
Nazwisko pochodzi prawdopodobnie od nazwy miejscowej Szczurów z byłego powiatu lepelskiego, węgrowskiego, wielickiego lub Szczurowa z byłego powiatu pińczowskiego, brzeskiego, brodzkiego albo Szczurowo z byłego powiatu płońskiego, newelskiego, iziumskiego, zob. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. XI, s. 867 i nn. Nazwisko można wywodzić także od rzeczownika szczur, czyli: 1. zwierzę szczurowate z rodziny myszy, 2. przenośnie ‘człowiek ciekawy, szperacz’, zob. tzw. Słownik warszawski, t. VI, s. 593. Por.
|
Nazwisko Szczyper jest formą pochodną od rzeczownika szczypior, zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 2001, t. II, s.531. Pochodzące od czasownika szczypać słowo szczypior oznaczało kiedyś nie tylko nazwę popularnej rośliny, ale i łodygę, źdźbło, zob. Słownik warszawski, t. VI, s. 598.
|
Potencjalne podstawy etymologiczne nazwiska to: I. szczypa = łuczywo, II. szczypać, czyli: 1. ściskać palcami, kleszczykami, skubać boleśnie, 2. rwać paznkociami, skubać, 3. kruszyć, ułamywać, 4. łupać, rozszczepiać, zob. tzw. Słownik warszawski, t. VI, s. 596; III. szczep: 1. szczepienie, krzewienie, 2. latorośl do szczepienia drzewa, 3. drzewko po szczepieniu, 4. pień, ród, dynastia, 5. przenośnie praojciec, protoplasta, IV. szczepać: 1. łupać, płatać, rozrąbywać, 2. szczypać, skubać (zob. tzw. Słownik warszawski, t. VI, s. 582).
|
Nazwisko pochodzi od rzeczownika szczypka, czyli: 1. szczypa („Patrz mi dobrze, czy nie chuda, bo jeśli wygląda jak szczypka to się już więcej nie przypatruj, i ani słowa mi o niej nie opowiadaj”), 2. szczypta („wierzcież mi, co wy nam szczypkami odejmujecie, djabeł wam garścią odbierze”), 3. szczypką, szczypkiem = na wyrywki, dorywczo, tu i ówdzie, 4. słówko uszczypliwe, przytyk, docinek, por. także szczypa = łuczywo i szczypać, czyli: 1. ściskać palcami, kleszczykami, skubać boleśnie, 2. rwać paznkociami, skubać, 3. kruszyć, ułamywać, 4. łupać, rozszczepiać, zob. tzw.
|
Nazwisko Szeglowski powstało na skutek spolszczenia fonetycznego, graficznego i słowotwórczego od niemieckiej nazwy osobowej Segel, która pochodzi od niemieckich imion złożonych, zaczynających się członem Sig- (zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, Kraków 2001, t. II, s. 405). Por. też pokrewną formę Szegliowski, potwierdzoną w 1861 r. w województwie wołyskim, zob. Jan Siwik, Encyklopedia nazwisk i przydomków szlacheckich, Warszawa 2010, s. 695.
|
Nazwisko Szeja ma kilka potencjalnych podstaw etymologicznych: 1. imię Isaj, używane dawniej na terenie wschodniej Polski, 2. saja ‘mańkut’, 3. saja/szaja ‘tkanina jedwabna’, 4. niemieckie nazwy osobowe na Schei- (zob. K. Rymut, Nazwiska Polaków. Słownik historyczno-etymologiczny, t. II L-Ż, Kraków 2001, s. 389).
|
Nazwisko utworzone cząstką -man od apelatywu scheu ‘bojaźliwy, lękliwy, nieśmiały, płochliwy’, prawdopodobnie przenośnie ‘ktoś tchórzliwy, nieśmiały’. Później forma została spolszczona graficznie.
|
Nazwisko Szekalski ma następujące możliwe podstawy etymologiczne: rzeczownik sak, czyli: 1. worek, miech, torba, 2. gatunek przestronnej szafy, 3. sieć na ptaki i ryby, 4. długi kaptur, który wkładają na głowę członkowie bractwa religijnego w trakcie procesji, 5. skóra cielęca wyprawna, II. imię Isak, III. niemiecką nazwę osobową Schak, która ma również kilka potencjalnych źródeł: 1. schak ‘grabież, rabunek, zdobycz’, 2. Scacco ‘potrząsać, 3. Schack < Gotschalk, 4. sac ‘worek, torba’, też ‘brzuch, żołądek’, Z. Klimek, Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych.
|
